Στη Βουλή κατατέθηκε το νομοσχέδιο για την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης. Απαγορεύεται η διάθεσή τους από τον Ιούλιο του 2021. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο.
Στις 2 Οκτωβρίου 2020 κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον» με το οποίο μεταξύ άλλων απαγορεύεται από τον Ιούλιο του 2021 η διάθεση στην αγορά πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης.
Στο Δημόσιο η απαγόρευση θα ισχύσει από τον Ιανουάριο του 2021. Επιπλέον θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά για τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων από 01.01.2022.
Στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι η καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία του Περιβάλλοντος, στο εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπονται:
-Η υιοθέτηση στην εθνική νομοθεσία της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2019/904 για τον περιορισμό των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, καθώς και
-Η θέσπιση εθνικών μέτρων με κίνητρα για την προώθηση της Πρόληψης, της Επαναχρησιμοποίησης και την ενίσχυση της Ανακύκλωσης, που αποτελούν και τις πρώτες αρχές στην «πυραμίδα» της σύγχρονης διαχείρισης αποβλήτων, όπως αντίστοιχα προβλέπει και το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ 2020 – 2030).
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τα πλαστικά μιας χρήσης
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς τις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (L 155) και θεσπίζονται μέτρα για την πρόληψη και τη μείωση του αντικτύπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως στο υδάτινο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς και την προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία με καινοτόμα και βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υλικά, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της οικονομίας και την αποδοτική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
Οι διατάξεις του νομοσχεδίου εφαρμόζονται στα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που απαριθμούνται στο παράρτημα I , τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη και τα αλιευτικά εργαλεία που περιέχουν πλαστικές ύλες.
Περιορισμοί της διάθεσης στην αγορά των πλαστικών μιας χρήσης (άρθρο 5). Από τον Ιούλιο 2021 θα απαγορεύεται η διάθεσή τους στην αγορά.
Τα Πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που καλύπτονται από το άρθρο 5 σχετικά με περιορισμούς διάθεσης στην αγορά από τον Ιούλιο 2021 είναι:
1) Μπατονέτες, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της υπό στοιχεία ΔΥ8δ/ΓΠ.οικ. 130644/30.09.2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Οδηγία 90/385/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 1990, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τα ενεργά εμφυτεύσιμα ιατρικά βοηθήματα – L 189) (Β’ 2197) ή της υπό στοιχεία ΔΥ8δ/Γ.Π.οικ.130648/30.09.2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Οδηγία 93/42/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 14ης Ιουνίου 1993 περί των ιατροτεχνολογικών προϊόντων – L 169) (Β’ 2198).
2) Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού).
3) Πιάτα.
4) Καλαμάκια, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της υπό στοιχεία ΔΥ8δ/ΓΠ.οικ. 130644/30.09.2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Οδηγία 90/385/ΕΟΚ) (Β’ 2197) ή της υπό στοιχεία ΔΥ8δ/Γ.Π.οικ.130648/30.09.2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Οδηγία 93/42/ΕΟΚ) (Β’ 2198).
5) Αναδευτήρες ποτών.
6) Πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών για τέτοια στηρίγματα.
7) Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:
α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος, β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και
γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.
8) Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.
9) Κυπελλάκια για ποτά από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 5 του νομοσχεδίου σχετικά με περιορισμούς διάθεσης στην αγορά:
1.Από τις 3 Ιουλίου 2021 απαγορεύεται να διατίθενται στην αγορά τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που απαριθμούνται στο σχετικό παράρτημα του νομοσχεδίου, καθώς και τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη. Η απαγόρευση της διαθεσιμότητας στην αγορά αρχίζει να εφαρμόζεται μετά από την εξάντληση των αποθεμάτων τους και πάντως όχι πέραν των δέκα (10) μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας.
2.Από την 1η Φεβρουαρίου 2021 οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης:
α) απαγορεύεται να προμηθεύονται με οποιονδήποτε τρόπο τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης της παρ. 1, καθώς και τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη, β) υποχρεούνται να περιλαμβάνουν στα έγγραφα των συμβάσεων, οι οποίες καταρτίζονται δυνάμει προκήρυξης που δημοσιεύεται μετά την ως άνω ημερομηνία και έχουν ως αντικείμενο τη μίσθωση ή εκμετάλλευση ή παροχή υπηρεσιών λειτουργίας κυλικείων, όρο περί απαγόρευσης της προμήθειας, της χρήσης και της διάθεσης από τον ανάδοχο της σύμβασης των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης της παρ. 1, καθώς και των προϊόντων που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη.
Στόχος της απαγόρευσης σε αυτά τα πλαστικά προϊόντα είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, προβλέπεται: Ο επανασχεδιασμός των προϊόντων με οικολογικό πρόσημο.
Μείωση της κατανάλωσης – Μέτρα από το 2022 (άρθρο 4 του νομοσχεδίου)
Για την επίτευξη σταθερής μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, σύμφωνα με τους γενικούς σκοπούς της πολιτικής της Ένωσης για τα απόβλητα, και ειδικότερα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, με απώτερο σκοπό την αισθητή αναστροφή των αυξητικών τάσεων στην κατανάλωση:
Από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα η οποία ορίζεται σε τέσσερα (4) λεπτά πλέον Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος και έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και τα έσοδα από αυτή αποτελούν δημόσια έσοδα, τα οποία εισπράττονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και αποδίδονται στο ν.π.δ.δ. «Πράσινο Ταμείο»
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που αναφέρονται στην παρ. 3, εξαιρουμένων των επιχειρήσεων παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους της περ. 5 της παρ. 5.Δ. του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ.47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας (Β’ 2161), υποχρεούνται να εξασφαλίζουν ότι επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μίας χρήσης της παρ. 1 είναι διαθέσιμα στο σημείο πώλησης στον τελικό καταναλωτή.
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, με την επιφύλαξη των γενικών υγειονομικών όρων των άρθρων 5, 13 και 14 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας, οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως ορίζονται στις παρ. 5.Γ. και 5.Δ. του άρθρου 2 της ως άνω απόφασης, υποχρεούνται:
α) κατά την πώληση μη συσκευασμένων τροφίμων και ποτών να εξυπηρετούν τον καταναλωτή με τη χρήση δικών του επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων σε αντικατάσταση των προϊόντων της παρ. 1, εφόσον το ζητήσει,
β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή, και
γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης των τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία. Η επιχείρηση μπορεί να αρνηθεί να εξυπηρετήσει τον καταναλωτή στην περίπτωση που το επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του είναι προδήλως ακατάλληλο προς τη συγκεκριμένη χρήση.
Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις ή οι μεμονωμένοι ιδιώτες που εκμεταλλεύονται αυτόματους πωλητές τροφίμων ή ροφημάτων κάθε κατηγορίας υποχρεούνται: α) να εξασφαλίζουν ότι τα εν λόγω πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης διατίθενται κατ’ επιλογή του καταναλωτή, ο οποίος δύναται εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει, αντί των ανωτέρω πλαστικών προϊόντων, ίδια επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα, β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα τρόφιμα και τα ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα του καταναλωτή και γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης τροφίμων και ποτών που διατίθενται σε επαναχρησιμοποιούμενο προϊόν του καταναλωτή.
Από την 1η Ιουλίου 2022, ειδικά οι επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) με απευθείας διάθεση τροφίμων και ποτών στον καταναλωτή, όπως ορίζονται στην παρ. 5.Α του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας, απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης του μέρους Α’ του παραρτήματος I, δύνανται, όμως, σε αντικατάσταση αυτών, να χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα, τηρώντας σε κάθε περίπτωση τις διατάξεις της παραπάνω απόφασης.
Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που καλύπτονται από το άρθρο 4 του νομοσχεδίου για τη μείωση της κατανάλωσης είναι:
1) Κυπελλάκια για ποτά, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους.
2) Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία: α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος, β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.3 του νομοσχεδίου:
α) Από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα παραπάνω πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 5.Δ του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας (Β’ 2161) και από επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου της παρ. 5.Γ της ανωτέρω απόφασης, οι οποίες πωλούν τρόφιμα και ποτά.
β) Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος. Το πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι λογίζεται ως διακριτό προϊόν, για το οποίο επιβάλλεται αυτοτελώς η εισφορά της περ. α’.
γ) Τα προϊόντα της παρούσας παραγράφου που διατίθενται από τις επιχειρήσεις της περ. α’ φέρουν υποχρεωτικά σήμανση επί των ίδιων των προϊόντων, οι προδιαγραφές της οποίας καθορίζονται με την απόφαση της παρ. 3 του άρθρου 19. Οι παραγωγοί των εν λόγω προϊόντων μίας χρήσης υποχρεούνται να τα διαθέτουν με την ως άνω σήμανση.
δ) Η εισφορά ορίζεται σε τέσσερα (4) λεπτά πλέον Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).
Εθνικά μέτρα – Κίνητρα για Επαναχρησιμοποίηση – Ανακύκλωση
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου, με το νομοσχέδιο νομοθετούνται και εθνικά μέτρα με κίνητρα για την ενίσχυση της Πρόληψης (επαναχρησιμοποίηση) στη δημιουργία πλαστικών αποβλήτων. Ειδικότερα με το νομοσχέδιο:
– Θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά για τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκαλούν τα εν λόγω προϊόντα.
-Θεσπίζεται η υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022. στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, καθώς και η υποχρέωση να πωλούν τα προϊόντα τους με έκπτωση, σε περίπτωση που ο καταναλωτής έχει δικό του επαναχρησιμοποιούμενο σκεύος.
-Θεσπίζεται η υποχρέωση των δήμων να διαθέτουν δημόσιες βρύσες για τη δωρεάν παροχή πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από την 1η Ιουλίου του 2021.
– Θεσπίζεται πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια -τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά- θα λαμβάνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
– Διευρύνεται η περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά Μιας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, ποια για ανακύκλωση και ποια για κομποστοποίηση.
Αντικίνητρα – Κυρώσεις
Παράλληλα, στα εθνικά μέτρα για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης που θεσπίζονται στο νομοσχέδιο, προβλέπονται και συγκεκριμένα αντικίνητρα, υπό τη μορφή κυρώσεων.
Ειδικότερα, στις περιπτώσεις διάθεσης προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση επιβάλλεται πρόστιμο που αντιστοιχεί:
Στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του προηγούμενου έτους, καθώς και στην επιχείρηση εστίασης: 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (με ελάχιστο πρόστιμο τα 1.000 ευρώ).
Για τη μη απόδοση της Εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων επιβάλλεται πρόστιμο: Στις επιχειρήσεις εστίασης 1.000 ευρώ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός των ποσών.
Για τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές οικολογικού σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο επιβάλλεται πρόστιμο: Στον παραγωγό ύψους -1% επί του κύκλου εργασιών του προηγούμενου έτους.
Τι κάνει η PGC για το περιβάλλον.
Η PGC είναι ευαισθητοποιημένη σε θέματα περιβάλλοντος για αυτό και παρακολουθεί τις εξελίξεις. Ενημερώνεται διαρκώς έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί με τον πιο εφικτό τρόπο οικολογικά απορρυπαντικά καθαρισμού, τα οποία σε συνδυασμό με το προσωπικό μας και τον εξοπλισμό μας, εγγυούνται το καλύτερο αποτέλεσμα με επαγγελματισμό, συνέπεια και υπευθυνότητα για το περιβάλλον.
Πηγή άρθρου
Εικόνα
Background photo created by freepik – www.freepik.com
